Dünya Nereye Gidiyor?

Yılbaşı özel bölümümüzde geride bıraktığımız yılın en önemli olaylarını tartıştık, sanırım hiçbir önemli konuyu atlamadık. Herkese iyi seneler.

Aristo demiş ki; arkadaşlar birbirine ayna tutar, böylece kendilerini başka türlü mümkün olmayan şekilde görmelerini ve daha iyi bir insan olmaya çalışmalarını sağlarlar. Arkadaşlığı bu şekilde idealize etmek doğru mu bilmiyorum, belki de Aristo bu sözü sevgilisinden ayrılmasının ardından bir duygu yoğunluğu anında söylemiştir. Ama insanın bir başkasıyla yakınlık kurarken kendini daha iyi tanıdığına dair şüphem yok.  Bir başka emin olduğum konu da, insanların en büyük eğlencesinin, merak ve uğraş konusunun yine insan olduğu. İstediğiniz kadar uzay, robot, yapay zeka muhabbeti yapın. Bunu fark eden Elon Musk bile Twitter'dan takipçilerine telefon numarasını vermeye başladı. Arkadaşlık ilişkilerinin bir başka önemli boyutu, tarih içinde pek az değişime uğramaları. Diğer insan ilişkilerini düşünelim. Örneğin aile ilişkileri oldukça değişmiş, çocuğa verilen önem yıllar içinde artmıştır. Romantik ilişkiler, iş ve üretim ilişkileri, birey-iktidar ilişkisi hep değişirken, arkadaşlık nispeten sabit kalmıştır. Bunda

Yılbaşı yaklaşıyor, hediye dönemi de. Kimisi için angarya olan, kimisi için hediye aldığı kişiye yakınlaştığı ve onu mutlu etmek için uğraştığı keyifli bir aktivite. Hediyeler için en çok söylenen şeylerden biri karşılıksız olduklarıdır. Peki gerçekten öyle midir? Maddi veya ayni bir karşılığı olmasa da hediyelerden psikolojik bir karşılık da mı beklenmez? Hediye alınan kişi borçlu mu çıkar? Alan kendini tatmin etmek için mi alır? En iyi hediye nasıl olur? Alacağınız yılbaşı hediyesi konusunda tavsiye veremesek de tüm bu soruların cevabı ve çok daha fazlası bu bölümde. En son ne zaman kazandığınızı hissettiniz? Muhtemelen eğitim hayatınızda. Liseye giriş sınavını, üniversite sınavını, hatta belki bir bursu kazandıktan sonra standart bir işe girip ofise gitmeye başladınız ve her gün aynı rutinin pasif katılımcısı oldunuz. Bu hafta bütün bunlardan sizi kurtaracak bir ütopyadan bahsediyoruz: milli piyango yılbaşı çekilişi. Siz boşa para harcadığınızı, aptal olduğunuzu söyleyenlere bakmayın. Sadece 15 liraya gün

Dünya Nereye Gidiyor'un 37. bölümüne konser adabını ve konserlerde yapılmaması gereken hareketleri konuşarak başlıyoruz. Konserlerde sürekli ve yüksek sesle konuşmak, etraftakilerle gereksiz fiziksel temasta bulunmak, tüm konseri arkadakilerin açısını kapatacak şekilde telefona kaydetmek ve daha birçok konser keyfini kaçıran sinir bozucu hareketi tartıştık. Bölümün ikinci kısmında günümüzde modası geçen, ancak bugün dahi birçok kişi tarafından sevilen mektuplardan bahsettik. İfadede formun içeriğe etkisi, sevgiliye ve arkadaşa yazılan mektup arasındaki fark, iş başvurusu sürecinde yazılan mektuplar, yazılan mektubu şişeye koyup denize bırakmanın modern versiyonu ve çok daha fazlası Dünya Nereye Gidiyor'un 37. bölümünde.

Zulüm 1750'lerde başladı... Tarih sahnesine hızla girerek müzik, edebiyat ve her türlü sanatsal/düşünsel alanı sarsan romantizm; insanların aşktan anladıklarını, ilişkilerin nasıl kurulması gerektiğini, birbirini seven insanların nasıl davranacağını belirledi ve bugün de belirlemeye devam ediyor. Belki de en kişisel ve doğal duygu olduğu düşünülen aşk ve sevginin nasıl yaşanacağının toplum ve kültür tarafından belirlendiği fikri birçok kişiye kabul edilebilir gelmese de, tarih bize gerçeğin bu olduğunu söylüyor. Bu anlamda tüm romantizm, hatta aşk da öğrenilmiştir diyebiliriz. Ama bu kadar ciddiyet ve fikri çerçeve yeter. Dünya Nereye Gidiyor'un 36. bölümünde biz öğrenilmiş romantizmi içten gelmeyen, tesadüfen gerçekleşmeyen, sadece yapılması gerektiği düşünüldüğü için yapılan hareketlerle sınırlıyoruz. Herkes hayatının bir noktasında romantik filmlerden, dizilerden gördüğü bir romantik jesti taklit etmeye çalışırken yabancılaşmış veya komik duruma düşmüştür. Bir de üstüne, herkesin yaptığı şeyin aynısını ya

Baş ağrısı, bel ağrısı, metabolizmanın yavaşlaması, eskisinden daha yavaş iyileşmek, hep yorgun hissetmek, hangover'ın ertesi günün tamamında sürmesini geçelim, daha içerken başlaması ve daha birçokları... 70 yaşında birinin değil, bizzat kendimin şikayetlerinden bahsediyorum. Son birkaç ayda yaşadıklarım sonucunda yaşlılığın aniden veya belirli bir yaşta gelmediğini, aşama aşama insanın vücudunu esir aldığını fark ettim. Hele ki bizim gibi geç olgunlaşan, hayata geç başlayan ve gençlik hevesleri orta yaşlarında da devam edecek milenyaller için durum tam bir trajedi. Neyse biz de Elon Musk'ın gençlik iksiri icat etmesini bekleyeceğiz. Başlığı görünce, "Neden bu sefer iki tane birbiriyle alakalı dünyayı iyiye götüren konu getirdiniz?" diye düşünmüş olabilirsiniz. Bence de spor salonları insanların vücutlarını geliştirerek genç kalmasını sağlıyor, ama Hakan böyle düşünmüyor. Ona göre yürüyen merdivenin solundan yürümek ve evde bidon kaldırıp indirmek spor salonunda yapılacak antrenmandan daha etkili. Bense soy

Voltaire demiş ki: "Bir insanı cevaplarıyla değil sorularıyla değerlendirin." Ben diyorum ki, Voltaire'i boşverin. Zaten kendisi köle tüccarı bir ırkçıydı. Asıl alıntı şu şekilde olmalı: "Bir insanı ne sorduğuyla değil, kime sorduğuyla değerlendirin." Hepimizin bilmediği, öğrenmek istediği, cevabını merak ettiği sorular oluyor. Bu sorulara nasıl yanıt aradığınız, nasıl biri olduğunuzu gösterir. Dünya üzerindeki her konuyla ilgili ister sizin gibi insanlardan, ister uzmanlardan; ister kolektif, ister bireysel bilgi alabileceğiniz; sonsuz, sınırsız ve ücretsiz kaynağa sahip olduğunuz internet yerine size en yakın kişiden bilgi almaya çalışıyorsanız, bir şeyleri yanlış yapıyorsunuz. Kendiniz araştırarak cevaplarını bulabileceğiniz basit sorularla insanların zamanını çalıyorsanız, siz de modern zamanların köle tüccarı Voltaire'isiniz.  34. bölümün ikinci kısmında, evinizde televizyon olmasının etkilerini tartıştık. Türkiye'de 15-24 yaş arası gençlerin %94'ü boş zamanlarında televizyon izliyor. Türk insanının ort

Dünya Nereye Gidiyor'un 33. bölümünde Twitter'ın PuCCa'dan da ünlü tek "fenomeni" Marki de Sekban ile yıllardır çözüme bağlanamayan büyük bir toplumsal sorunu ele alıyoruz. İnsanların sevdiği şeyleri ölçüsüzce övüp sevmediklerini yerin dibine soktuğu bu fanlar ve haterlar dünyasında "valla bence en iyisi bahar ayları" diyen orta yolcuları şöyle bir kenara alalım. 3 aydır düzenli olarak düşen hava sıcaklığını dikkate almadan ilk ciddi soğukta, "bir anda kış geldi hiç anlamadım"cılar da pisti boşaltsın. Moda, ilişkiler, toplu taşıma, tatil, medeniyet algısı, çıplaklık ve daha birçok açıdan hangi mevsimin daha iyi olduğunu kendi tarzımızla tartıştık. Dinleyin ve sevdiğiniz mevsimi sevmeyenlere dinletin.

Siz de bir hizmeti satın aldıktan ve tükettikten sonra oy vermeden tamamlanmış hissetmeyenlerden misiniz? İster beğendiğim bir hizmeti ödüllendirmek, isterse nefret ettiğim bir işletmeye zarar vermek için olsun, benim için aldığım hizmeti puanlamak artık tecrübenin önemli bir parçası. Ama kişisel tatminin de ötesinde puan vermek çağımızın en büyük sorunlarından tercih yorgunluğunu çözen toplumsal bir hizmettir. Peki neden sadece bazı hizmetler puanlanıyor da mallar ve insanlar puanlanmıyor? Dünya Nereye Gidiyor'un 32. bölümünde distopyalar ütopyalaşıyor. "Demek ki biz bir şeyleri doğru yapıyoruz." Bu cümleyi duymayan yoktur. Kimi zaman bir başarının ardından böbürlenmek, kimi zaman eleştirilere karşı bir "çelik ayna" olarak kullanılır. Kendinden çoğul olarak bahsetme antipatikliğine ek olarak, bunu söyleyen kişiye neyi doğru yaptığını sorduğunuzda cevap alamayacak olmanız, yaklaşımın tırtlığını ortaya koymak için yeterli. Son olarak, son zamanların trendlerinden sosyal medyada kendini övme ve sevme trendinde

Kadın mücadelesi tarihte birçok kazanıma ulaşmış, pek çok alanda eşitliği sağlamış ve sağlamaya da devam etmekte. Ama kadınlar en büyük kazanımları için hiç mücadele etmediler: flörtü başlatma sorumluluğunun büyük çoğunlukla erkekte olması. Hem kadınları hem de erkekleri kötü etkileyen bu lanet kalkmadan, insanoğlunun tam olarak mutlu olması mümkün değil. Ama önce... Dünya Nereye Gidiyor'un 31. bölümüne yine taharet musluğu muhabbetiyle başlıyor ve konuyu milli iradeye taşımaya karar veriyoruz. Son dönemde patlayan Hollywood skandalları ve Kevin Spacey ile ilgili de birkaç şey söylüyoruz. Bölümün ikinci kısmında iyisi ve kötüsüyle hayatımızda büyük yeri olan pornodan bahsediyoruz ve Hakan'ın "akademik" araştırmaları eşliğinde porno cinsellikten beklentileri değiştirir mi, başka bir porno mümkün mü gibi sorulara cevap arıyoruz.

30. bölümümüzde daha önce söylediğimiz gibi sizden gelen soruları yanıtladık. Bir sürü soru sorduğunuz için teşekkür ederiz, olabildiği kadarını cevaplamaya çalıştık. Rick and Morty savunmam, bir insanı ne mutlu eder, taharet musluğu, küfrederken oto-sansür, son dönem hip-hop müzik ve cinsellik, Hakan'ın garip taciz hikayesi, astrolojiye inanmak ya da inanmamak, masonluk ve daha fazlası bu bölümde.

Duyuru: 30. bölümümüzün tamamında sizden gelen soruları cevaplayacağız. Siteden anonim yorumla, iletisim@dunyanereyegidiyor.com adresine mail atarak, Twitter'dan mention veya özel mesajla, kısacası nasıl isterseniz bize her türlü sorunuzu iletebilirsiniz. 30. bölümde olabildiği kadar hepsini cevaplayacağız. Rick and Morty. Açık ara dünyanın en iyi dizisi ve hayatın anlamının bu dizide saklı olduğunu düşünüyorum. Nihilist yaklaşımı ve bilim kurgu altyapısı ile bir zeka patlaması yaratan bu dizi herkesin kolay kolay anlayamayacağı espri ve göndermelerden oluşuyor. Esprilerin arkası o kadar dolu ki çoğu zaman düşünmekten gülemiyorsun bile. Szechuan sos, pickle rick, wubba lubba dub dub... Neyse gülmekten devamını yazamayacağım. Tüm Rick and Morty sevenleri ve hater'ları bu bölümü dinlemeye davet ediyorum. Bu bölümde eski konuklarımızdan Ömer'le programa yeni bir kısım eklemeyi denedik. Bundan sonra zaman zaman güncel ve ilginç haberleri birlikte tartışacağız. Bölümü dinledikten sonra bu yeni kısmı nasıl bulduğ

En sevdiğiniz sosyal medya sitelerine veya uygulamalarına girdiğinizde isteyerek takip ettiğiniz hesaplar tarafından gönderilen içerikler yerine sosyal medya sitesi tarafından size uygun görülen içerikleri görmek zorunda olduğunuzu düşünün. Sinir bozucu ve distopik, değil mi? Asıl sorun bunun çok da uzakta olmaması. Halihazırda sosyal medya siteleri bir bir kronolojik akışı terk edip algoritmik akışa geçerek hangi içerikleri daha fazla görmemiz gerektiğine karar veriyor. Bunun sonucunda her gün aynı postları 50 kere görürken, bizim için önemli olabilecekleri kaçırıyoruz. Yarın öbür gün sadece sıralamasını değil, neyi görüp neyi görmememiz gerektiğini de algoritmayla belirlemeye çalışabilirler. Tehlikenin farkında mısınız? Hiç konuşurken karşınızdakinin sizinle ilgilenmediğini, söylediklerinize dikkat etmediğini, aranızdaki diyaloğu sürdürmek için herhangi bir çaba harcamadığını hissettiniz mi? Muhakkak hissetmişsinizdir. Konuşmak hayatın her alanında ve sürekli gerçekleştirdiğimiz bir eylem olduğu için bize

Etrafınızdan görebileceğiniz veya kendinize baktığınızda anlayabileceğiniz üzere, insanlığın kültürel gelişimi evrimsel gelişimine fark atmış vaziyette. Bugünün dünyasında sınırları kaldırıp birçok milletten insan bir araya gelerek yaşayabilsek de içimizde hala kendinden olmayandan korkma, belirli bir gruba ait olma isteği gibi vazgeçilmez hisler mevcut.  Bu kabile mantalitesi kimi zaman milliyetçilik ve ırkçılık, kimi zaman takım tutma, kimi zamansa apple vs android saflaşması olarak tezahür ediyor. Devir fan'lık ve hater'lık devri olunca, doğup büyüdüğümüz, yaşadığımız şehirler de kimliğimizin bir parçası ve tabi başkalarına övüp onlarla yarıştırdığımız bir özelliğimiz oluveriyor. 27. bölümümüzde işte bu şehir milliyetçiliğini konuşurken Ankaralılar'dan girdik; Mersin, Adana ve Trakya'dan geçip İzmir'den çıktık. Türkiye'nin herhangi bir şehrinde doğduysanız bu bölümü kaçırmayın.

Sadık takipçilerimizin bileceği üzere, Dünya Nereye Gidiyor'un ilk bölümünde el sıkışmanın ne kadar iğrenç bir ritüel olduğundan bahsetmiştik. Sizden şüphemiz yok da içinde yaşadığımız dünya ve özellikle toplum maalesef kişisel alana ve sınırlara saygı duymayan, izin almadan dokunmayı seven insanlarla dolu. Hal böyle olunca insan el sıkışmayı öpüp başına koyuyor. Hatta direkt eli de öpüp başına koyabilir. Metroda ittirenler, sevdiğini mıncıranlar, iyi niyetli tacizciler, gerginliğini senin vücudun üstünde atanlar... Dokunmak isteyene bahane bitmez. Sonuç olarak dokunmatik ekranlar ne kadar büyük nimetse, dokunmatik insanlar da o kadar büyük illet. Ama önce... Hiç çalışırken duvarların üstünüze geldiğini, içinizin sıkıldığını, kapana kısıldığınızı hissettiniz mi? Tabii ki hissettiniz, çünkü gerçekten de hafta içi her gün (bazen cumartesileri de) 8-9 saat bizi bir yere tıkıp buradan çıkamazsınız diyorlar. Hadi hayatını sürdürebilmek için günün çoğunluğunda çalışmayı bir şekilde kabul ettik, bari her gün bu pis

Yaşamak için yiyenlerden misiniz, yemek için yaşayanlardan mı? Yoksa Instagram'a koymak için alıp, sağlıklı olmak için içenlerden misiniz? Eskiden vitamini posasında veya kabuğunda derlerdi, şimdiyse vitamini hashtag'inde, like'ında. İnsan ömrünün en uzun, insanlarınsa en sağlıklı olduğu dönemde, tarihin en sağlık takıntılı insanlarının yaşaması nasıl bir ironidir? Bildiğiniz ve gördüğünüz gibi, artık bize normal bir vücuda sahip olmak, kabul edilebilir sınırların içinde bir kiloda olmak falan yetmiyor. Daha fazla, daha fazla sağlık. En sağlıklı kim olacak yarışmasında bu hafta hangi garip besin keşfedilecek bilmiyorum ama bir kişi daha detox'un vücudu "temizlediğini" söylerse kafayı yiyeceğimi biliyorum. Sakinleşiyorum ve diğer konuya geçiyorum. Ortalama bir insan televizyonda veya sosyal medyada bir işi meslek olarak yapıp o işte uzmanlaşan birini görünce ne hisseder? Gördüğü kişiye özenip motive mi olur, umursamaz mı, yoksa aralarındaki fark sebebiyle kendinden utanmaya mı başlar? Kişisel olarak, son seçe

Bir Yunan, bir oyun programcısı, bir pilot ve bir kadınlar tarafından beğenilmek ve içinde bulunduğu toplulukta ezilmemek için ne yapması gerektiğini internetten araştıran sünepenin ortak özelliği nedir? Alfanın ne olduğunu çok iyi bilmeleri. Bir yandan alfaya yaranmaya çalışıp bir yandan ona özenen betalar, alfa beta uğraştırmayın, ben tek takılacağım diyen omegalar, her girdiği ortama uyum sağlayan omurgasız gamalar ve kendini kukla ustası sanan sigmalar. Toplum bilim hiç bu kadar kolay olmamıştı. Erkeklerin burç muhabbeti yapma eksiğini kapatan alfalık konusunu tartışıyoruz. Basit, hiyerarşik ve çoğu zaman errrkeklikle yan yana gidiyor. Biliyoruz ama konuşması eğlenceli. Kırmızı hapı almayı düşünüyorsanız, yutmadan önce 24. bölümümüzü mutlaka dinleyin.

Dışarı çıktığımızda en çok yaptığımız şeylerden biri restorana gitmek. Restorana gittiğimizde en çok yaptığımız şeylerden biri de adab-ı muaşeret yoksunu bir şerefsiz gibi davranarak yanımızdaki herkesin sinirini bozmak. Garsona kötü davranmak, sürekli şikayet halinde olmak, beraber oturduğun kişinin tabağından yemek almaya çalışmak. Düşündükçe insanlar restoranlara birbirlerini sinirlendirmek için gidiyormuş gibi geliyor. 23. bölümümüzde birçok restoran davranışını inceledik. Benim için en önemlilerinden biri, insanların kendi hesabını ödeme özgürlüğünün -ısmarlama veya ortak hesap yöntemiyle- elinden alınması. Tüm masanın hesabını ödeyerek birbirlerine jest yapmak isteyen insanlar, hesap geldikten sonra ödeyen taraf olabilmek için masada adeta aikido yapmaya başlıyor. Bu espri tanıdık gelmiştir, çünkü daha önce yapılmıştı. Daha önce yapılan başka bi şey de KARŞINDAKİNİN EN AZINDAN KENDİ PAYINI ÖDEYEMEZSE RAHATSIZ OLACAĞINI BİLE BİLE TÜM HESABI ÖDEMEYE ÇALIŞMAK. Bunu yapmayın. İlk buluşmalarda da yapmayın. B

Bir haftalık aranın ardından Dünya Nereye Gidiyor'un 22. bölümüne insanlığın primitif reflekslerinden birini tartışmaya açarak başlıyoruz: daha büyük her zaman daha iyi midir? Amerikan rüyası sağolsun, insanlar hayatları boyunca hep daha büyük bir ev, daha büyük bir araba peşinde koştu. İnternet reklamlarından gördüğümüz gibi, daha büyük başka şeyler peşinde de koşuyorlar. Halbuki daha güzel bir dünya için ihtiyacımız olan şey daha büyük kalpler, öyle değil mi..? Günümüz dünyası çelişkiler dünyası. Büyük şeyleri şirin şeyler dengeleyebilecek mi? Uzakdoğu kültürü etkisini arttırdıkça küçüğe ilgi artacak mı? Bu soruların cevabı ve daha fazlası 22. bölümümüzde. İnsanlık tarihi bir savaşlar tarihidir. Birçok insan hayatını büyük idealler veya küçük hırslar uğruna feda etmiştir. Savaş kötüdür, ama savaşın da bir hukuku, etiği vardır. Ben savaşların en kötüsü, en alçağı, en onursuzu ve maalesef her gün yaşananından bahsediyorum: klima savaşları. Bir tarafta normal sıcaklığa dönmek için yaşam mücadelesi verenler, d

Namaste, sevgili dinleyenler! Tütsüleri ve mumları yakın, ışıkları kapatın, matları serin ve dinlemeye başlayın. Dünya Nereye Gidiyor'un 21. bölümünde yogadan bahsediyoruz. Sırt ağrılarının dermanı, modern insanın manevi ihtiyacı, dinsizlerin dini ve daha neler neler... Maddiyattan kopuşu öğütleyen bir öğreti ve disiplinin egzersizlerini pratik etmek için binlerce lira harcamalar. Sonra büyük çaba sonucu nihayet başarılan akrobatik hareketleri yaparken arkaya uygun bir dekor/manzara alıp Instagram'a koymalar. Böyle bi' tarikat şeyhi takip eder gibi yogi peşinde koşmalar. Vücudu esnetirken yoga felsefesini de kendine uyacak şekilde esnetmeler. Bir sürü iyi yanı da var tabi, bölümde uzun uzun bahsediyoruz zaten.