Unseen Soundwalks

The Great Synagogue was built between 1876 and 1878 according to a design by Leandro Marconi. Warsaw’s largest Jewish temple housed an impressive 2,200 seats. The grand opening took place on 26th September 1878 and was attended by many guests, including the city authorities. The sermon, in Polish, was delivered by Isaac Cylkow, rabbi and translator of the Hebrew Bible into Polish. The Great Synagogue was quickly recognised as one of the landmarks of the capital. It was the only synagogue that was marked on the general plans of Warsaw, alongside palaces, churches and other characteristic points of the city, and was recommended by tourist guides to the capital. The synagogue was located on the border of the Jewish quarter. Sermons were preached there in Polish, and attended mainly by wealthy Jews who were assimilated into Polish culture. However, it was enough to take a few steps away from the temple to find yourself at the heart of the Yiddish-speaking centre of Warsaw. Further reading: Landscape with a S

Pasaż Simonsa (Simons’ Passage) owes its name to the German industrialist and building’s owner Albert Simons. The building complex consisted of two sections. The first part started being used in 1903, and construction as a whole was completed in 1906. The first building was in the shape of an arc that ran from Długa 50 to Nalewki 2. It was a grandiose five-storey edifice with a large number of windows, which was very modern for its time. The second one, built deep into Nalewki Street, was given the address Nalewki 2a. Today, this place is part of Krasiński Garden, which was enlarged after the war. Number 2a was, as the writer Moshe Zonshayn put it, ‘a Jewish kingdom’, as it was here that many Jewish political (but also cultural and sporting) organisations found their headquarters at various times. From the beginning, the Pasaż building served a variety of functions; it was a shopping mall, an office building and a hotel. There were also numerous shops offering a wide range of goods and services. The buildi

Michał Weichert, a lawyer, but also an avant-garde director and theatre theoretician, lived at 8a Długa Street from the mid-1930s. A figure of great merit for the history of Yiddish and Polish theatre, he founded the Young Theatre (Yung-Teater). Originally hailing from Galicia, the Polish territory partitioned by Austria-Hungary, Weichert settled in Warsaw only in 1918, as a mature man of 28. He came to the capital after a stay in Berlin, where he studied under the supervision of the famous director Max Reinhardt, a theatre reformer. In Warsaw, he had an intensive career as a publisher and director, as well as a pedagogue. From the early 1920s, Weichert organised experimental acting studios in the capital, the first Jewish acting schools of their kind. Their graduates formed the core of the Yung-Teater in 1932, which Weichert was director of until 1939. One of the seats of the Yung-Teater was located nearby, at 19 Długa Street, almost opposite 26 Długa Street, another building that is part of this series o

In the Jewish cultural memory, 13 Tłomackie Street is the address of the worldwide embassy for Yiddish literature, a kind of British Council or Goethe Institute, as well as the Ministry of Diasporic Culture and the Cultural Parliament in one. This ‘global address’, as the journalist Jecheskiel Najman called it, became a symbol of pre-war cultural life, its disputes and debates, as well as its ups and downs. It appears in almost every memoir about pre-war Jewish literary Warsaw. Among others, the Nobel Prize laureateIsaac Bashevis Singerwrote a series of articles about the place. Of course, they did not mention the address itself, but the institution that operated here: Fareyn fun Yidishe Literatn un Zhurnalistn, or the Union of Jewish Writers and Journalists. The union was founded in 1916 and initially had no headquarters. In June 1918, it moved to 11 Tłomackie Street, and then a few months later from October 1918 until May 1938, it functioned at the legendary address of 13 Tłomackie Street. In 1927, Tłoma

The first issue of the Haynt Zionist daily was published on 22nd January 1908, while the last issue came out on 22nd September 1939, shortly before the capitulation of Warsaw. Around 300 issues were published annually from Sunday to Friday, both in Warsaw as well as in other local versions. All of them were edited for 31 years from the same place – the editorial office on Chłodna Street. The creators of Haynt focused on their mass readership. In order to keep them reading, they not only offered fresh vividly-edited information, but the most famous names of the time. By 1911, the magazine had gained so much popularity that its circulation reached 100,000 copies. Despite the economic and socio-political difficulties of the 1930s, the editorial office functioned until the capital was occupied by the Nazi Germans. The magazine’s archives were destroyed around that time and the printing equipment was confiscated and taken to Germany. The building itself survived the war, although it was burnt down. It was demol

Before World War II, the building on Leszno 2 housed the headquarters of the Union of Jewish Stage Artists (Yidisher Artistn Fareyn). It was founded in 1919 to support Jewish directors and actors and to defend their rights. On the face of the building was a clock created by the watchmaker Epstein. All the residents of the neighbourhood adjusted their timepieces to the clock, which worked perfectly until the bombing of Warsaw in 1939. The address also housed a number of cinemas as well as the luxurious Bar Central, run by the renowned restaurateur Izaak Gertner. Gertner’s restaurant was closed down at the beginning of 1940. In its place, a year later, the Sztuka Café was established – the largest and most famous café in the Warsaw Ghetto. It was a venue available to a small group of wealthy and polonised elites. The cream of Polish-Jewish entertainment performed at the Sztuka, including Andrzej Włast, Władysław Szpilman, Pola Braun, Wiera Gran and Marysia Ajzensztadt, a young artist dubbed the ‘nightingale

The now non-existent Ceglana 1 is an address of almost mythical proportions in the history of Jewish culture thanks to Yitskhok Leybush Peretz, the father of modern Yiddish literature, who lived at this address. The Peretz House on Ceglana Street became a real cultural institution. Publishers, musicians, artists, theatre types, locals and visitors ‘from all four corners of the world’, as Peretz’s close friend, Gershon Lewin, used to say. He claimed that ‘being in Warsaw and not visiting Peretz was like being in Rome and not seeing the Pope’. Shabbat gatherings at Peretz’s house in Ceglana Street have gone down in Jewish cultural history as the stuff of legend. Peretz was born in 1852 in Zamość. He was a lawyer by profession and ran a private practice in his hometown. In 1887, for political reasons, he lost his licence granted by the tsarist authorities for supporting the Polish national cause as well as socialism. He made his Yiddish debut in 1888 (he had previously published in Hebrew), and this date mark

Długa 26 housed the socialist Bund party headquarters from 1936 onwards, as well as the capital’s first school with Yiddish as the language of instruction. Other political organisations based here included the Masada Zionist youth union. Alter Kacyzne had his professional photography studio in one of the three courtyards the building had before the war. Born in Vilnius, he came to Warsaw in 1910. Kacyzne was a writer, journalist and publisher, as well as co-author of the screenplay for The Dybbuk, perhaps the best-known and most celebrated film in Yiddish produced in Interwar Poland. However, he was probably best-known for being a much sought-after photographer. Apart from taking snapshots of Warsaw’s bohemian scene, he also documented the everyday life and the poverty of Jewish shtetls in Interwar Poland and beyond, sending his photos to New York to be published in ‘The Forward’, or ‘Forverts’, the long-running Yiddish newspaper. Israel Joshua Singer, the older brother of writer and Nobel laureate Isaac B

Jesienią 1943 roku Franz Kutschera został oddelegowany do Warszawy w celu tłumienia rodzącego się ruchu oporu. Po objęciu urzędu przez Kutscherę aresztowania uliczne i publiczne egzekucje zwiększyły się nieporównywalnie, a Kutschera zyskał miano „rzeźnika Warszawy”. W rezultacie stał się jednym z ważniejszych celów polskiego podziemia, które zaczęło go śledzić z zamiarem zgładzenia. Po nieudanym ataku w ostatnich dniach stycznia 1944 roku kolejna próba została podjęta rankiem 1 lutego. Tym razem, plan się powiódł… Zorganizowano atak na limuzynę Kutschery, a sam zbrodniarz zginął od postrzału w głowę. Następnego dnia po zabiciu Kutschery w miejscu zamachu naziści zastrzelili blisko stu Polaków. Kolejnych dwustu zostało straconych w ruinach getta. Ocalałym mieszkańcom Warszawy kazano zapłacić grzywnę w wysokości… 100 milionów złotych. Jak słuchać Spacery Unseen są dostępne w formie podcastu. Najlepiej słuchać ich na „Echoes” - geolokatywnej aplikacji do opowiadania historii. Aplikacja jest dostępna zarówno n

Zaraz po wybuchu powstania stacjonujący w Warszawie Niemcy zaczęli bezlitośnie mordować warszawiaków, zarówno powstańców, jak i cywili. To właśnie na Woli doszło do najbardziej brutalnych wydarzeń. W celu sterroryzowania ludności Warszawy, tylko w ciągu tygodnia zgładzono blisko 50 tys. polskich cywili. Kościół Św. Stanisława Biskupa był jednym z pierwszych obozów przejściowych. Już 2 sierpnia uwięziono w nim więźniów cywilnych, ale dopiero 5 sierpnia, po uwolnieniu przez Armię Krajową obozu „Gęsiówka”, naziści poddali więźniów pierwszej selekcji w kościele. Warunki były przerażające – w świątyni nie było wody i jedzenia, a choroby rozprzestrzeniały się wśród więźniów w zastraszającym tempie. Około 400 jeńców, włącznie z duchownymi, zostało rozstrzelanych przed kościołem, a następnie spalonych. Jak słuchać Spacery Unseen są dostępne w formie podcastu. Najlepiej słuchać ich na „Echoes” - geolokatywnej aplikacji do opowiadania historii. Aplikacja jest dostępna zarówno na systemy iOS i Android. Po pobraniu wp

Szturm na „Gęsiówkę” nie był łatwym zadaniem. Więzienie otoczone było uzbrojonymi wieżami strażniczymi i bunkrami. Powstańcy użyli zdobytego wcześniej czołgu Pantera – nazwanego później „Magda” – w celu rozpoczęcia ataku poprzez ostrzelanie wież. Po tym, jak czołg przedostał się przez barykadę i bramy wejściowe, powstańcy otworzyli ogień i szturmem ruszyli na obóz. Zostało uwolnionych 348 więźniów, w tym 24 kobiety. 89 żydowskich więźniów posiadało polskie obywatelstwo, reszta pochodziła z Węgier, Grecji, Holandii, Belgii, Francji i Czechosłowacji. Większość uwolnionych więźniów dołączyła do walk powstańczych przeciwko okupantowi, wspierając działania Armii Krajowej. Jak słuchać Spacery Unseen są dostępne w formie podcastu. Najlepiej słuchać ich na „Echoes” - geolokatywnej aplikacji do opowiadania historii. Aplikacja jest dostępna zarówno na systemy iOS i Android. Po pobraniu wpisz hasło „Unseen”.

Rankiem 13 sierpnia 1944 roku niemieccy żołnierze rozpoczęli szturm na Stare Miasto, ruszając ze swoich pozycji obok Placu Zamkowego. O godzinie 9:00 kontrolowany radiowo pojazd, który wydawał się zwykłym czołgiem, szturmował ulicę Podwale, zmierzając w kierunku uliczek Starego Miasta – silnego punktu strategicznego powstańców. Polscy żołnierze zaczęli obrzucać czołg butelkami zapalającymi, zmuszając jego kierowcę do ucieczki. Powstańcy nie znaleźli wewnątrz czołgu żadnej broni, chociaż zauważyli urządzenia radiowe. Według rozkazów, nikt nie mógł zbliżyć się do pojazdu, dopóki nie został on przeszukany przez sapera, z wyjątkiem jednego technika, który wcześniej zdołał sprawdzić czołg. Około 16:00 dwóch żołnierzy przejęło pojazd. Zaczęli nim jechać w stronę Starego Miasta, utrzymując, że dostali jasne rozkazy od polskiego dowództwa. Ludzie zaczęli się gromadzić, żeby uczcić odbicie niemieckiego czołgu. Eksplozja czołgu nastąpiła niespodziewanie - wybuch zniszczył nie tylko pobliskie budynki, ale również zab

Podporucznik Stanisław Broniewski, pseudonim „Orsza”, wydał rozkaz ataku na nazistowski wóz więzienny. Transportowano nim Jana Bytnara, pseudonim „Rudy”, z siedziby Gestapo do więzienia na Pawiaku. Ponieważ pierwotny plan odbicia Rudego został zmieniony, polski kontyngent musiał działać szybko. Pod dowództwem Tadeusza Zawadzkiego, przyjaciela „Rudego”, polskim żołnierzom udało się odbić furgonetkę i uwolnić około 20 więźniów, w tym „Rudego”. Chociaż to zdarzenie nie miało miejsca w czasie powstania warszawskiego, Akcja pod Arsenałem pozostaje jedną z najbardziej znanych operacji zorganizowanych przez polskie podziemie podczas II wojny światowej i stanowi wyraz niezwykłej determinacji Polaków w walce o wolność. Jak słuchać Spacery Unseen są dostępne w formie podcastu. Najlepiej słuchać ich na „Echoes” - geolokatywnej aplikacji do opowiadania historii. Aplikacja jest dostępna zarówno na systemy iOS i Android. Po pobraniu wpisz hasło „Unseen”.

W gmachu znajdował się bank emisyjny dla Generalnego Gubernatorstwa. Kilku polskich pracowników banku działało w podziemiu, przekazując informacje na temat przewozu pieniędzy, co doprowadziło do jednego z największych przekrętów II wojny światowej. 3 sierpnia AK udało się zdobyć bank. Budynek, dzięki swojej strategicznej pozycji między Starówką i centrum miasta, pozostawał ważnym miejscem i Niemcy nie mogli oddać go bez zaciętej walki. Krwawe starcia toczyły się nieprzerwanie przez cztery tygodnie, podczas których niemieccy okupanci kilka razy zdołali dostać się do środka budynku, zanim zostali pokonani przez Armię Krajową. Ostatni powstańcy opuścili budynek dopiero 1 września, uciekając przez sieć kanalizacyjną do centrum Warszawy. Jak słuchać Spacery Unseen są dostępne w formie podcastu. Najlepiej słuchać ich na „Echoes” - geolokatywnej aplikacji do opowiadania historii. Aplikacja jest dostępna zarówno na systemy iOS i Android. Po pobraniu wpisz hasło „Unseen”.

Oprócz pełnienia funkcji siedziby głównej Armii Krajowej, w budynku centrali PKO zorganizowano również punkt sanitarny, który później przekształcono w szpital polowy. Znajdowało się tam miejsce dla blisko 400 rannych powstańców. Gmach centrali PKO był tak duży, że przetrzymywano w nim ujętych po odbiciu PAST-y więźniów niemieckich. W tym samym czasie trzecie piętro budynku zajmowała redakcja „Błyskawicy” – powstańczej stacji radiowej. Jak słuchać Spacery Unseen są dostępne w formie podcastu. Najlepiej słuchać ich na „Echoes” - geolokatywnej aplikacji do opowiadania historii. Aplikacja jest dostępna zarówno na systemy iOS i Android. Po pobraniu wpisz hasło „Unseen”.

W pierwszych godzinach oporu stawianego okupantom polscy powstańcy ruszyli na budynek Prudentialu i zawiesili na jego dachu biało-czerwoną flagę, widoczną niemal z każdego miejsca w Warszawie. Główny Urząd Pocztowy, znajdujący do powstania w miejscu, gdzie obecnie jest siedziba Narodowego Banku Polskiego, również stanowił kluczowy cel dla powstańców. W ostatnich dniach sierpnia i na początku września naziści zaczęli umacniać swoje radary lotnicze i nasilili ogień artyleryjski w całym mieście. Prudential stanowił łatwy cel – 28 sierpnia został trafiony pociskiem o masie 2 ton kalibru 600 mm z samobieżnego moździerza typu Karl-Gerät. Pomimo ciężkich uszkodzeń, budynek nie runął i stoi po dziś dzień. Jak słuchać Spacery Unseen są dostępne w formie podcastu. Najlepiej słuchać ich na „Echoes” - geolokatywnej aplikacji do opowiadania historii. Aplikacja jest dostępna zarówno na systemy iOS i Android. Po pobraniu wpisz hasło „Unseen”.

Znajdująca się w budynku centrala telefoniczna odgrywała dla nazistów istotną rolę centrum komunikacyjnego dla frontu wschodniego, który w 1944 roku coraz bardziej zbliżał się do stolicy Polski. Zdobycie PAST-y to jedno z najbardziej spektakularnych wydarzeń trwającego 63 dni powstania. Niemal 40 niemieckich żołnierzy zostało zabitych, a 120 wzięto do niewoli. Z polskiej strony poległo zaledwie kilku walczących. Powstańcom udało się również przejąć ukryty zapas broni, co po udanym odbiciu PAST-y jeszcze bardziej podniosło polskich żołnierzy na duchu. Budynek, stanowiący ważny strategiczny punkt w mieście, pozostał w polskich rękach aż do końca powstania. Jak słuchać Spacery Unseen są dostępne w formie podcastu. Najlepiej słuchać ich na „Echoes” - geolokatywnej aplikacji do opowiadania historii. Aplikacja jest dostępna zarówno na systemy iOS i Android. Po pobraniu wpisz hasło „Unseen”.

To właśnie tutaj w pierwszych dniach powstania wybudowano barykadę, która stała się dla Armii Krajowej niezastąpionym szlakiem komunikacyjnym, łączącym północną i południową część miasta. Tuż po wybuchu powstania powstańcy, wspomagani przez cywilów, rozpoczęli budowę barykady – od domu z numerem 22 na północy do domu z numerem 17 na południu. Po ukończeniu barykada służyła zarówno posłańcom, jak i mieszkańcom miasta. W Alejach Jerozolimskich barykada pełniła funkcję korytarza dla transportu amunicji i zapasów żywności. Wykorzystano ją również do przewożenia rannych i dostarczania poczty polowej. Jak słuchać Spacery Unseen są dostępne w formie podcastu. Najlepiej słuchać ich na „Echoes” - geolokatywnej aplikacji do opowiadania historii. Aplikacja jest dostępna zarówno na systemy iOS i Android. Po pobraniu wpisz hasło „Unseen”.

In the autumn of 1943, SS-Brigadeführer Franz Kutschera was transferred to Warsaw with the aim of pacifying Polish resistance to the Nazi German occupation. As soon as he took up his post, the number of street arrests and public executions grew rapidly, and Kutschera was soon nicknamed the ‘Butcher of Warsaw’. As a result, he also became a wanted target by the Polish underground, which started to track him with the intention of gunning him down. After a failed attempt on Kutschera’s life in the final days of January 1944, another attempt was made in the early hours of the 1st of February. This time, the plan worked… Kutschera’s limousine was ambushed and he was shot by a gunshot to the head. The next day, in retaliation for the killing, the Nazis rounded up and shot 100 Poles near the site, while a further 200 were killed in what was left of the Jewish Ghetto. The people of Warsaw were also told they would have to pay a fine… to the tune of 100 million złoty. How to listen Unseen is available as a download

Following the outbreak of the Warsaw Uprising, Germans stationed in the city started to indiscriminately kill Poles living there, both insurgents as well as civilians. However, it is in the western district of Wola where the most brutal atrocities occurred. In an effort to use terror tactics against the Poles, around 50,000 civilians were killed within a week. The church was one of the first transit camps. Civilian prisoners were rounded up here as early as the 2nd of August, but it wasn’t until the 5th, after the storming of the Home Army of the Gęsiówka prison, that the local population was rounded up inside the church for initial selection by the Nazis. Conditions in the church were dire – there was no water or food, and illness spread like wildfire. Around 400 prisoners, including three priests, were shot outside the church and burned. How to listen Unseen is available as a downloadable podcast, although it is best experienced through the Echoes geolocative storytelling app available for iOS and Androi