Nas?l Olunur

Bu bölümde konuğum çevirmen, editör ve yazar Tuncay Birkan. Ayrıntı ve Metis yayınlarında uzun yıllar editörlük yapan, çevirileriyle Slavoj Žižek'ten Richard Sennett'e pek çok yazarın eserini Türkçe'ye kazandıran Birkan, aynı zamanda çevirmenler Meslek Birliği ÇEVBİR’in kurucularından ve ilk başkanı.Ama onu konuk etmek istememin özel bir nedeni daha var ki, o da Tuncay Birkan'ın, Refik Halid Karay, Vâlâ Nurettin, Adnan Adıvar, Sermet Muhtar Alus, Ahmet Ağaoğlu, Süleyman Velioğlu gibi yazarların gazetelerde kalmış, unutulmuş yazı ve fikirlerini bugüne taşıması, hatırlatması, yeni kaynak yaratırken bizi şaşırtarak yeni keşiflere çıkarması... Birkan ile çevirmenlikten editörlüğe, araştırmacılıktan önsöz ve arka kapak yazılarına pek çok konudan söz açtık... Bitişi de bugünlerde iyi gelecek bir "birlikte nasıl daha iyi yaşarız"la yaptık...

Konumuz deniz, denizlerimiz, deniz canlıları... Konuğum deniz biyoloğu, belgeselci, yazar ve sualtı fotoğrafçısı Mert Gökalp.Gökalp ile denizlerimizdeki canlıları, onları tehdit eden unsurları ve nasıl daha iyi olabileceğini konuştuk. Bir zamanlar yakın denizlerimizde balıkçılık nasıldı, tarihten bugüne İstanbul'un deniz zenginliği ve artık olmayan deniz canlıları, örnek alınabilecek ülkeler. Nasıl deniz biyoloğu olunur, su altında 'alaylı' bir belgeselci olmanın avantajları nelerdir? Dalyanlar, voliciler, biraz da lüfer... Hepsi bu bölümde.

Serinin daha ilk bölümünde "Nasıl iyi konuşmacı olunur?" sorusunu masaya yatırmıştık. Bu bölümde, soruyu bir başka açıdan değerlendirecek biriyle birlikteyim. Konuğum bir konuşma ajansının, Speaker Agency'nin kurucu ortağı Esin Aydemir Kasa.Esin ile bir konuşma ajansının neler yaptığını, nasıl ulaşabileceğimizi, son 10-15 yılda sektörün nereden nereye geldiğini, birini temsil etmenin ya da doğru eşlikçi olmanın zorluklarını, dünyada ve Türkiye'de yeni ve popüler konuşma konularını, ilgi çeken kavramları, kadınların sektördeki yerini ve daha pek çok konuyu konuştuk...

Bizler "zengin toprakların fakir insanları olmayı hakketmiyoruz". İşte bu nedenle geçmişte ve bugün tarımda neler olduğunu, hataları ve çözüm yollarını konuşmak, anlamak bir ihtiyaçtı. Bu bölümde konuğum bir gazeteci, nam-ı diğer tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım.Yıldırım ile tarımda üretici konumdan tüketici konuma gelme sürecimizi, sorunları ve çözüm önerilerini, GDO'lu ürünlerden hibrit tohumlara pek çok konuyu konuştuk. Benim için bir ders gibiydi sizin için de öyle olacağından eminim. Tarım bitti mi? Tohum bitti mi? Hâlâ umut varsa niye var? Hangi ürünlerde iyiyiz, hangi ürünlerde durumumuz sallantıda? Bu ekonomik krizden tarımdaki hangi fırsatlar kullanılarak çıkılabilir. Hobi bahçeleri alanlar, şehirden köye göçenler nelere dikkat ederek arazi satın almalı. Ve daha pek çok konu. Çok öğretici bir bölüm daha sizleri bekliyor.

Şahane bir konuk; hayata, hayatı dolu dolu yaşamaya, su gibi akmaya dair bir dolu ayrıntı...Bu bölümde konuğum tiyatro, dizi ve sinema oyuncusu Hatice Aslan.Aslan ile Sivas'ta dokuz kardeşle başlayan hayatından Ankara ve İstanbul'a uzanan günlerine, konservatuvara girişinin ilginç hikâyesinden erken evlenmeye, merak etmeye, kadın olmaya, canlı olmaya, meraklı ve iştahlı olmaya dair pek çok konu konuştuk. Bol gülümsemeli, bol kahkahalı, sanat dolu öğretici bir yayın sizi bekliyor...

Arkeolog, eğitimci, yazar ve şair; Troya antik kenti kazı başkanı Prof. Dr. Rüstem Aslan bu bölümdeki konuğum.Prof. Dr. Aslan ile Homeros ve onun dünyaya kattıklarından açtık sözü ve tabii Troya'yı konuştuk. Troya Savaşı, Toraya Antik Kenti, 'o at', Troya Müzesi, mitoloji, edebiyat, arkeoloji; çok güzel bir bölüm daha sizleri bekliyor.

Bu bölümde konuğum Hacettepe Tıp Fakültesi dekanlığı da yapmış bir cerrah, Prof. Dr. İskender Sayek. İskender Bey, önemli bir doktor, bir cerrah olmasının yanı sıra geleceğin doktorları ve onların eğitimleri üzerine de çok kafa yoran, bu konuda çalışan biri. Eğitim için ABD'de geçirdiği 5 yılı çıkarırsak 42 yılını Hacettepe Tıp Fakültesi'nde geçiren Sayek ile dünün ve bugünün doktorluğunu konuştuk. Doktor olmak kolay mı? Nasıl iyi doktor olunur? Doktorların yurtdışında çalışmayı istemelerinin nedenleri neler? Her yıl Hatay'ın Arsuz ilçesinde düzenlenen Füsun Sayek Anma Etkinlikleri'ni de konuştuğumuz bu bölümü kaçırmayın...

Bu bölümde konuğum televizyon yapımcısı, avukat ve Youtube yayıncısı Armağan Çağlayan.Çağlayan ile hukuktan sosyolojiye okuduğu okulları, hırslarını, kasabada yetişmenin ona kattıklarını, eski dönem televizyon, yeni dönem YouTube yayıncılığını, merak ettiklerini, onu sıkan konuları, 'star' yaratmanın ve onunla ilişkinin yollarını, daha pek çok konuyu konuştuk.Ve... Bir kez daha emin oldum ki; açık konuşan, rahat konuk her daim güzel...

Konuğum Power FM Genel Yayın Yönetmeni, müzik direktörü, radyo ve podcast yayıncısı Burçin Acer.90'lı yıllarda ilk özel televizyon ve radyoların hayatımıza girmesiyle sektöre adım atan Acer, Türkiye radyoculuk dünyasının 'hafıza' isimlerinden biri... Onunla sadece onun yaşamına dair bir kayıt tutmadık; bir nevi kısaltılmış sesli radyoculuk tarihi kaydettik. 90'lı yılların müzisyen ve bazı efsane mekânları, radyo ve radyocuları, bugünün 'sesli dünyası'; "Nasıl radyocu olunur?" sorusuna doyurucu yanıt da cabası. Kıymetli bölüm daha sizleri bekliyor.

Bu bölümde konumuz ses; konuğum ise ses araştırmacısı, kendi kullandığı deyimle ‘ses dokuyucusu’ Oğuz Öner.Oğuz Öner ile ses tasarımcılığını da konuştuk ‘önlenebilir seslere karşı duyarlılık’ gösteren mizofoniden mustarip insanlardan da… Örgütlü sesler, politize sesler, ses silahları, tedavi eden ya da alışveriş etmemizi etkileyen sesler, Türk Sanat Müziği’nde ruha dokunan makamlar; sesin kullanıldığı alanlar. Şehir planlamasında ses kullanımından gürültü dediğimiz şeye; akustik ekolojiden ‘asmr’a; emlak sitelerinde ‘evin ses notu da olsa’ fikrinden ses yürüyüşlerine ‘sesli düşündüğümüz’ bir yayın sizleri bekliyor.

Yine zihin açıcı bir konuşma; çok düşünen, düşünmeye sevk eden bir konuk... Bu bölümde konuğum yazar Ayfer Tunç.35 yıldır öykü, roman, deneme ve senaryo yazan Ayfer Tunç ile onun yazınını oluşturan şartlardan başladık konuşmaya... Edebi metin ve senaryo yazımını, atmosfer yaratmayı, okuma ve soyutlamanın önemini, edebiyatta, yayıncılık ve toplumda kadın-erkek olmayı, dünyanın Türk yazardan beklentilerini ve daha pek çok konuyu masaya yatırdık. Hem Tunç'u daha fazla tanıyacağınız hem de çok şey öğrenebileceğiniz, güzel ipuçları ve sorgulamalarla dolu, leziz bir söyleşi sizleri bekliyor.

Nasıl Olunur'un bu bölümünde konuğum, sokakları ve sokak müziğini en iyi anlatabilecek isimlerden biri, müzisyen Sedat Anar.Anar, Urfa'da doğmuş; Halfeti’nin Arğıl köyündeki pek çok kişi gibi çobanlıktan nasibini almış. Üniversitede tarih okuyarak hayatını değiştirmeyi planlarken yıllarca Ankara'da sokak müzisyenliği yapmış, arada okulu bırakmış, kitaplar yazıp albümler yapmış biri o. Türkiye’de sokak müziği kültürünü de masaya yatırdığımız bu bölümü kaçırmayın.

Bu bölümde konuğum çevirmen, yazar, gazeteci ve radyo programcısı Sevin Okyay.O, hayatı boyunca okumayı, yazmayı, çeviri yapmayı, etrafına merakla bakmayı, çevresinden aile yaratmayı sevmiş ve iyi bilmiş biri. İşlerini neredeyse 'üzerine para verecek kadar' seven, neyse ki Harry Potter çevirileri ile çevirmenlik anlamında kaderi bir nebze olsun değişen, hep çok çalışan, kıymetli biri Sevin Okyay. Yüzlerce kişinin 'Sevin Ablası'yla, İstanbulluluktan cazdan, sinemadan, polisiyeden, Osmanlıcadan, çeviri yapmaktan ve daha pek çok konudan söz açtık...

Beyin, beyin geliştiriciler, zihin, yaşam, yeni yaşam matematiği, felsefe, matematik, eğitim, gençler, yurtdışına gitmek ya da kalmak ve daha pek çok konu...Bu bölümde konuğum beyin cerrahı Prof. Dr. Türker Kılıç. O, Hacettepe, Marmara ve Harvard Üniversiteleri'nde eğitim almış, yurtdışında pek çok önemli üniversitede ders vermiş, bir ilacın bulunuşunda önemli bir rol oynamış, önce Avrupa, ardından Dünya Bilim ve Sanat Akademisi'ne seçilmiş bol ödüllü biri... Eğitim ve araştırma çalışmalarını sürdürdüğü Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi'nin kurucu dekanı. Yılda 300'ün üzerinde de beyin ameliyatı yapıyor.Peki Türker Kılıç ile neler konuştuk?* Beyin nasıl zihin üretir?* En önemli beyin değiştiriciler kimler?* Dünya vatandaşı bir bilim insanı nasıl olunur?* Dünya vatandaşı bir bilim insanı olarak Türkiye'de kalmanın artıları ve eksileriÜniversiteli gençlerin zihin profilinin son yıllardaki değişimi.* Fikir coğrafyası ve akademik alandaki sığlığın tehlikeleri* İnsan, yaşamı boyunca kaç kez yaratıcılık içi

Bu bölümde konuğum, sadece Beyoğlu'nun, sadece İstanbul'un değil, Türkiye'nin en efsanevi plak dükkanlarından biri olmuş ve 65'inci yılında kapanmış Lale Plak'ın sahibi, bir müzik sevdalısı Hakan Atala.Atala ile cazdan klasik müziğe, Önder Focan'dan Marcus Miller'a, Beyoğlu'nun bir döneminden bugününe uzanan bir sohbet yaptık; 65 yıllık bir mekânın kaydını tuttuk.Üstelik Hakan Atala ile Lale Plak ekibinden Erdal Akkaş, dinleyicilerimiz için, 26 şarkıdan oluşan bir "Nasıl Olunur Lale Plak seçkisi" de yaptı...https://open.spotify.com/playlist/4LpIsNqkWbpwNSFS6ObZ1l?si=og1vficFTT2xZliX_ZuFvg&nd=1

Bu bölümde konuğum bir dil bilimci, eğitmen, çevirmen, yazar ve editör Prof. Gülşat Aygen.Uzun bir bölüm ama garanti ediyorum değecek! Bu bölüm de, bir insanı tanımaktan öte ders gibi de gelecek...Prof. Gülşat Aygen'in uzmanlığı dışında kendi yaşamı da çok dikkat çekici, ilham verici. 80'lerde beyin cerrahı olmak üzere tıp okurken siyasi nedenlerle cezaevine giren, 6 yıl sonunda kendine bambaşka bir yol çizen, Noam Chomsky ve Gazi Yaşargil gibi dünya çapında tanınmış pek çok değerli uzmanla çalışmış biri... Harvard Üniversitesi’nin 400 yıllık tarihinde doğrudan İngilizce dil bilimi dersleri veren, anadili İngilizce olmayan ilk ve tek kişi… Hâlâ da Northern Illinois ve Harvard üniversitelerinde seçkin profesör sıfatıyla dersler veriyor.Bu bölüm uzun olduğundan birkaç da madde çıkardım. Benim gibi "dil-düşünce ilişkisi" üzerine kafa yoranların yanı sıra anne-babaların, eğitimcilerin de dinlemesini tavsiye ederim... İşte yayından birkaç başlık...* Bir dil bilimci hangi alanlarda çalır? (İpucu: İnanamayacağınız k

Giyinen, tüketen, üreten, çevreye ve adil çalışma şartlarına önem veren herkesi yakından ilgilendiren bir bölüm...Abdulhalim Demir, nam-ı diğer Bego, 15 yaşında Bingöl'den İstanbul'a gelip kot kumlama işinde çalışmaya başlayan, o dönem adı bile konulmayan silikozis hastalığı nedeniyle pek çok arkadaşını, ciğerlerinin yüzde 46.2'sini kaybeden ve tekstil işçilerinin her alanda mücadelesi için harekete geçen bir isim... İşçilikten sivil toplum hareketi öncülüğüne, girişimcilikten bilgisayar programcılığına pek çok alana hakim artık.Onunki, insana, doğaya, temiz modaya, adil çalışmaya, kendini geliştirmeye ve başkalarına ışık, gelecek nesillere örnek olmaya dair, benzersiz bir gerçek hikâye!Kurduğu marka, Bego Jeans de bir kottan çok fazlası, bir üretim hareketi, bir model... Etkileyici bir Nasıl Olunur bölümü sizleri bekliyor.

Bu bölümde konuğum pek çok insanın Çiçek Arif namıyla tanıdığı Arif Keskiner. Gazeteci, oyuncu, yayınevi müdürü, sinema muhabiri, film yönetmeni, hatta fotoromancı, yazar, 'Çiçek Bar'ın sahibi, muhabbet insanı. Ve asıl, Selvi Boylum Al Yazmalım'dan Kapıcılar Kralı'na, Otobüs'ten Maden'e pek çok filmin yapımcısı... Keskiner ile Yaşar Kemal'den Tarık Akan'a, Abidin Dino'dan Yılmaz Güney'e pek çok insandan söz açtık; 1950'lerin bohem hayatından girdik, enteresan anılarla örülü bir Nasıl Olunur kaydettik....

O bir Fransız, 19 yıldır Türkiye'de yaşıyor, Türkiye'de anlatıyor. Biz onu masal anlatımlarıyla tanısak da, o, daha geniş anlamda bir hikâye anlatıcısı, yazar ve öğretmen.  Judith Malika Liberman ile neler konuşmadık ki...Nasıl iyi anlatıcı olunur?Anlatmakla söylemek arasındaki farklar nelerdir? Hikâye anlatmak ve dinlemek niye önemlidir? Kurgu ihtiyacımızı dizilerle gidermek iyi midir? Masallarla terapi mümkün müdür? Masallar travma mı yaratır, tedavi mi eder? Çocuklar ya da büyükler, neden hikâyelere ihtiyaç duyarız?Çok öğretici bir sohbet sizleri bekliyor...

Sanatçı olmak çocuk yaşta kafaya konulur mu? Konulmuş! Yaşadığın semt kaderini çizer mi? Mümkün olduğunca çizmiş. Heykeltraş Seçkin Pirim ile ustalara özenerek başladığı sanat yaşamını, 'çırak' ve okullu olmayı, zanaat ve sanat arasındaki ince çizgiyi, disiplini, bugünün genç sanatçılar için fırsat ile dezavantajlarını ve daha pek çok konuyu masaya yatırdık... Bir kez daha; 'o alanla ilgilenmiyorsanız bile' dinlemeniz gereken bir bölüm...