Aç?k Bilinç

“Bilimin Karanlık Yüzü” serisinin son programında: Akademinin siyasi güçle ilişkisi ve bilim etiğine dair sorular.

Prof. Dr. Cem Eroğul ile ülkemizde üniversitelerin tarihçesini ve durumunu konuşmaya devam ediyoruz. 

Prof. Dr. Reşit Canbeyli ve Prof. Dr. Gençay Gürsoy'la Türkiye'de üniversitelerin durumunu konuşuyoruz.

Doç. Dr. Bilge Selçuk’la çatışma ortamlarında çocuk psikolojisinden ve akademisyenlerin barış çağrısından konuşuyoruz. Koç Üniversitesi Çocuk ve Aile Çalışmaları Laboratuvarı direktörü Bilge Selçuk, çocuklarımızın geleceği için barış şart diyor ve barış çağrısının “ama’sız” yapılmasının gerekliliğinin altını çiziyor.

Açık Bilinç: 19 Ocak 2016 Bu hafta Açık Bilinç’te Bilim Akademisi başkanı ve Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ali Alpar'la dünyadan ve Türkiye'den örneklerle akademide ifade özgürlüğü konusunu konuşuyoruz..

Açık Bilinç 12 Ocak 2016 5 Ocak Salı Bu hafta Açık Bilinç'te "dokunma yoluyla görebilme"nin felsefi ve nörobilimsel sorularından söz edeceğiz. Bu haftaki tartışmamızın odağı: dokunma ile görme arasında köprü kuran "duyumsal değiştirim" (sensory substitution) teknolojileri ve beynin plastisite özelliği. Açık Radyo dinleyicisi olmaya aday bir kişi olan İrlandalı William Molyneux'nun bir mektup yazarak felsefeci John Locke'a sorduğu ve Locke'un 1690'da kitabında yanıtladığı soruyla başlayalım: Gözleri doğuştan görmeyen olan ama dokunma yoluyla bir küp ile bir küreyi birbirinden ayırabilen bir kişi düşünelim. Bu kişi, ameliyatla gözleri açılırsa, ilk kez gördüğü küp ile küreyi hiç dokunmadan ve ilk bakışta tanıyabilir mi?

Açık Bilinç 5 Ocak 2016 5 Ocak Salı 09:30 Açık Bilinç'te gözleri olmayan ama ekolokasyon yöntemiyle "kulaklarıyla gören" Daniel Kish'in olağanüstü öyküsü var. Ekolokasyon, yarasaların karanlıkta ses sinyalleriyle yol bulma ve avlanmasını sağlayan bir biyo-sonar mekanizması. Yarasaların bazı balinalar ve yunusların da kullandığı ekolokasyonla avlandığını, hayvanlarda bilinç üzerine pek çok makalesi ve kitabı bulunan Harvard Üniversitesi'nden Prof. Donald Griffin kanıtlamıştı. Bir yaşındayken iki gözünü de kansere kaybeden D. Kish kendi geliştirdiği ekolokasyon yöntemiyle özgürce dolaşabiliyor, bisiklete biniyor. "Biz gözlerimizle değil zihnimizle görüyoruz" diyen Kish'in şimdiye dek 40 ülkede onbinin üzerinde görmeyen çocuğu eğittiği vakfı: http://www.worldaccessfortheblind.org Daniel Kish ekolokasyon yardımıyla sokakta bisiklete binerken: Shorts: Daniel Kish's echolocation in action Kish'in TED konuşması: Daniel Kish: How I use sonar to navigate the world Kish'in öyküsünü anlatırken, yakın-algı (d

Açık Bilinç 29 Aralık 2015 29 Aralık Salı 09:30 Açık Bilinç'te karbon dioksit artışının insan kognisyonu üzerindeki olumsuz etkilerini tartışacağız. Haberler kötü: İklim değişikliğiyle gezegenimizi felakete sürüklerken, bir yandan da bununla baş etmek için gereken zihinsel yeteneklerimizi yitiriyoruz. Endüstri devriminden bu yana atmosferde giderek yükselen CO2, insanlık tarihinde en üst seviyelere ulaşmış durumda. Önlem alınmazsa atmosferdeki CO2 seviyesinin yüzyılın sonunda milyonda 900 parçacık seviyesine ulaşacağı öngörülüyor. Yüksek CO2 seviyeleri insanlarda bilgi işleme, stratejik düşünme, kriz yönetme gibi bilişsel yetenekleri ciddi şekilde sekteye uğratıyor. Karbon dioksit artışının karar verme mekanizmalarımız üzerindeki olumsuz etkileri, Berkeley'de 2013 yılında yapılan bir çalışmayla belgelenmişti. Harvard Ün.'de yapılan yeni bir araştırma, çalışma ortamlarındaki yüksek CO2 seviyesinin kötü etkilerini teyid etti. Berkeley (2013) ve Harvard (2015) araştırmalarına şu bağlantılardan ulaşabilirsin

Açık Bilinç 22 Aralık 2015 Açık Bilinç'te, Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü'nden Prof. Dr. Cem Say'la, doğumunun 200. yılında George Boole'un mantık ve matematiğe katkılarından söz edeceğiz. Alan Turing'e kadar uzanan kuramsal hattın en önemli isimlerinden Boole'un "Düşünce Yasaları" (1854) kitabı mantık alanını dönüştürmekle kalmamış, bilgisayar biliminin kuramsal altyapısını da hazırlamıştır.

Açık Bilinç 15 Aralık 2015 Açık Bilinç'te, eğitimci ve yazar Zelal Özgür Durmuş'la, bu haftasonu, 19-20 Aralık'ta Boğaziçi Üniversitesi'nde gerçekleşecek olan "Evrim, Bilim, Eğitim Sempozyumu"ndan söz edeceğiz. Bu sene V. toplantısı yapılacak olan sempozyum herkese açık ve ücretsiz: http://www.evrimsempozyumu.org Yarınki programda Evrim Sempozyumu'nun tarihçesi ve içeriğine ek olarak, Üniversite Konseyleri Derneği'nin etkinliklerinden ve ülkemizdeki biyoloji müfredatından da konuşacağız. Zelal Özgür Durmuş'un çocuklar için doğa ve evrim üzerine kitaplarıyla ilgili bilgiye ulaşmak için: http://zelalozgur.blogspot.com.tr

Açık Bilinç 8 Aralık 2015 Murat Gulsoy'la 14-15 Aralık'ta Boğaziçi Üniversitesi'nde yapılacak olan "Vakıtları Yakalamak İstiyorum: Dünden Yarına Nazım Hikmet" sempozyumu hakkında konuşacağız. Akademisyen, yazar, yayıncı ve Açık Radyo'da halen yayınlanmakta olan "Türkiye Hikayeleri Anlatıyor" projesinin düzenleyicilerinden olan Prof. Dr. Murat Gülsoy, aynı zamanda Nazım Hikmet Kültür ve Sanat Araştırma Merkezi'nin kurucu direktörü. Yurtiçi ve ve yurtdışından konuşmacıların katılacağı Nazım Hikmet konferansı kısmen İngilizce, kısmen Türkçe olacak. Herkese açik ve ücretsiz olan konferansta konuşmaların yanısıra bir de "İnsan Manzaralarından Memleketim" başlıklı Şiir-Oyun yer alacak. Konferansın sonunda altı şair "Nazım Hikmet ve Türkçe Şiirin Serüveni" başlıklı panelde konuşacaklar. Programa ulaşmak için: http://nazimhikmetmerkezi.com/vakitlari-yakalamak-istiyorum-dunden-yari…

Açık Bilinç 1 Aralık 2015 Açık Bilinç'te Bilge Selçuk ile dindarlık ve paylaşımcılık ilişkisi üzerine önemli yeni bir çalışmayı tartışacağız. Geçen ay yayımlanan bu araştırma, Türkiye dahil 6 ülkenin çocuklarında din-ahlak-davranış ilişkisini sorguluyor. Kanada, Çin, Ürdün, ABD, ve G. Afrika'da da yapılan ve üç sene süren bu araştırmanın Türkiye bölümü Koç Üniversitesi Çocuk ve Aile Çalışmaları Laboratuvarı'nda gerçekleştirilmiş: https://cocukaile.ku.edu.tr Laboratuvar Direktörü Doç. Dr. Bilge Selçuk, çalışmayı BirGün Gazetesi'ndeki yazısında özetliyor: http://www.birgun.net/haber-detay/sosyal-davranis-ahlak-din-egitim-9514… Dünya basınında da çok yankı bulan bu çalışma hakkında The Guardian gazetesinde çıkan yazı: http://www.theguardian.com/world/2015/nov/06/religious-children-less-al… … Makalenin kendisine de şuradan ulaşabilirsiniz: http://www.cell.com/current-biology/pdf/S0960-9822(15)01167-7.pdf Programın Twitter sayfasındaki duyuru ve görselleri de şurada: https://twitter.com/AcikBilinc/status/6

Açık Bilinç 24 Kasım 2015 Bu hafta Açık Bilinç'te Boğaziçi Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Enstitüsü'nden öğretim üyesi Dr. Esin Öztürk Işık'la beyin görüntülemede son gelişmeleri konuştuk. Geçtiğimiz ay, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli kampusunda, Boğaziçi ve Istanbul Üniversiteleri'nin TÜBİTAK ve Organization for Human Brain Mapping'le ortaklaşa düzenledikleri, nörodejeneratif hastalıklarda beyin görüntüleme tekniklerinin tartışıldığı bir çalıştay yapıldı. Yurtiçi ve yurtdışından araştırmacıların bir araya geldiği çalıştayda, ortak TÜBİTAK-NSF (National Science Foundation / ABD) proje önerileri de konuşuldu. Ülkemizde beyin görüntüleme araştırmalarının gelişmesi açısından çok faydalı bir adım oluşturan bu çalıştayı düzenleyen Esin Öztürk Işık'ın yanısıra yine Boğaziçi Üniversitesi'nden Cengizhan Öztürk ve Istanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Tamer Demiralp hocalara teşekkür borçluyuz. Katılımcılar listesi ve sunum özetlerini içeren çalıştay kitapçığına @AcikBilinc Twitter hesabından erişilebi

Açık Bilinç 17 Kasım 2015 Açık Bilinç 17 Kasım 2015 Bu hafta Açık Bilinç'te Astroloji'nin bilimle imtihanını konuşmaya devam ediyoruz. Doğduğunuz andaki gök cisimlerinin birbirleriyle ilişkileri, sizin nasıl bir yaşam süreceğinizi, kişilik özelliklerinizi belirleyebilir mi? Gazetelerin Astroloji köşeleri her gün size sağlığınız, finansal durumunuz, aşk hayatınız konusunda gerçek bilgiler sunuyor olabilir mi? Astrolojinin bu tür iddiaları bilim dünyasında sınanıp, geçerlilikleri bilimsel yöntemlerle araştırıldığında nasıl sonuçlar oraya çıkmıştır? Astrolojinin iddiaları niye çok revaçta? Bu iddialara inanmanın, hayatımızı onlara göre düzenlemenin kime ne zararı olabilir?

Açık Bilinç 10 Kasım 2015 Bu hafta Açık Bilinç'te "Astroloji'nin Bilimle İmtihanı: Yıldızlar Size Ne Söylemiyor?" kitabının yazarı Tevfik Uyar'la yıldızlardan, burçlardan, Astroloji'nin iddialarından söz edeceğiz. Astroloji nasıl ortaya çıkmış ve evrilmiştir? Bilim tarihindeki yeri nedir? İddiaları bilimsel olarak sınanmış, doğrulanmış ya da yanlışlanmış mıdır? Jüpiter'in veya Merkür'ün hareketleri bizim psikolojimizi etkileyebilir, hatta kişilik özelliklerimizi ve geleceğimizi belirleyebilir mi? Açık Bilim (www.acikbilim.com) sitesinin kurucu yazarlarından olan Tevfik Uyar'la Astroloji üzerine konuşmayı gelecek hafta da sürdüreceğiz.