Be Ebarat-e- Digar

مهمان این گفتگوی ویژۀ بی‌بی‌سی، در بدو کارهای هنری اش، در دهه سی شمسی همکار بی‌بی‌سی فارسی و بازیگر تئاترهای لندن بود. سپس به تهران برگشت و برخی می گویند که او نخستین ویراستار فارسی بود. در انتشارات آمریکایی فرانکلین که در تهران شعبه‌ای داشت به کار مشغول شد. او کارگردان فیلم‌های مستند و داستانی به زبان‌های فارسی و انگلیسی بود و مترجم هم بوده و هست. منوچهر انور در نود وپنج سالگی ساکن پاریس فرانسه است و در گفت وگویی با داریوش رجبیان، عمر پربار فرهنگی ، هنری اش را مرور کرده.

موسی ابومرزوق، یکی از اعضای ارشد حماس است، که بین سالهای ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۴ میلادی ، معاون سیاسی حماس بود و اسماعیل هنیه جانشین او شد. امریکا و بریتانیا، بخش سیاسی حماس به همراه بخش شبه نظامی که گردان‌های قسام نامیده می شود را گروه تروریستی می دانند. او در گفت وگویی با فراس کیلانی، گزارشگر ارشد بی بی سی عربی، درباره حمله هفتم اکتبر گردان‌های قسام به مناطق اسرائیلی‌نشین مجاور غزه توضیح داد. آقای ابومرزوق کشتارغیرنظامیان توسط این نیروها را نپذیرفت وگفت آنها با بمباران خود اسرائیل کشته شدند. درباره معاوضه گروگان‌ها هم گفت، ما نیازی نداریم آنها را نگه داریم، ولی باید آتش‌بس شود تا بتوانیم آنها را برگردانیم. درباره اینکه آیا پیش از حمله ، حماس درباره واکنش اسرائیل و صدماتی که به غزه می‌خورد فکر نکرده بود، گفت، فلسطینی‌ها، پیش از این حمله هم ، به خاطر محاصره طولانی مرده بودند.

امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه در گفت و گو با کاتیا ادلر، خبرنگار بی بی سی می‌گوید که حق اسرائیل برای حفاظت از خود در واکنش به حمله هفتم اکتبر حماس را به رسمیت می شناسد اما: «از ابتدا گفتیم که یک دموکراسی وقتی به جنگ با تروریسم می‌رود، باید بر اساس اصول بین‌المللی و با رعایت حقوق بشر باشد، می‌بینیم که هر روز غیرنظامیان غزه تحت بمباران بی‌وقفه هستند». رئیس جمهوری فرانسه که نشان داده مایل است بحرانهای کوتاه‌‌‌‌ مدت و بلند مدت جهان را با ابتکار عمل حل کند، در گفت و گوی ویژه این هفته که ترجمه مصاحبه با کاتیا ادلر است در مورد بحران غزه، مسلمان‌ستیزی و یهودی‌ستیزی در فرانسه، روابط اروپا و آمریکا و دیگر مشکلات روز جهان مانند جنک اوکراین، مشکلات اقلیمی و غیره صحبت می‌کند

یکی از صداهایی که در انتقاد از سیاست حکومت ایران در زمینه فلسطین بلند شده، از یاسین رامین، فرزند محمدعلی رامین است که نظرات پدر او علیه اسرائیل بازتابی جهانی یافت. یاسین رامین در برلین بر بنای یادبود هولوکاست ادای احترام کرده و می‌گوید:‌ «هیچ وقت تبیین نشده که این آرمان فلسطین چه هست و آن چه ارتباطی با ملت ایران و منافع ملی ایران دارد». آقای رامین همچنین برای اولین بار توضیح می‌دهد که ازدواج با مهناز افشار، یک ستاره سینمای ایران چطور و چرا او را در برابر رهبر ایران قرار داد: «ازدواج من با مهناز افشار نه یک ازدواج حکومتی، بلکه یک ازدواج ضد حکومتی بود». ناگفته‌های یاسین رامین از ادای احترام به قربانیان هولوکاست تا پرونده فساد و ازدواج با مهناز افشار در یک گفت و گوی ویژه با جمال‌الدین موسوی در بی بی سی فارسی.

هانی مجتهدی نوه یکی از روحانیون به نام کردستان است که به صدرالاسلام شهرت داشت. این خواننده کُرد که در سال گذشته، هم‌‌صدا با بسیاری از هنرمندان ترانه‌هایی برای جنبش «زن، زندگی، آزادی» خوانده است، در جوانی و نوجوانی، چه در خانواده و چه در جامعه با موانع زیادی برای خواننده شدن روبرو بود و سرانجام مجبور به ترک ایران شد. این خواننده و بازیگر ایرانی اما تاکید می‌کند که با وجود رشد در خانواده‌ای چنین مذهبی، شخصیت هنری او در خانه پدربزرگ روحانی‌اش شکل گرفته و آلبوم جدیدش با الهام از ذکر خانقاه صوفیان منزل او در سنندج آفریده شده:‌ «من هفت سالم بود که آواز می‌خواندم. پدر بزرگم همیشه به من می‌گفت بیا بالا برام آواز بخوان...پدر بزرگ من، برای من به معنای تمام مظهر تولرانس (تحمل دیگران) بود». ژیار گل در باره زیر و بم زندگی هنری هانی مجتهدی در ایران و در خارج از ایران با او به گفت و گو نشسته است.

طبق آمار، هر سال ۱۲ میلیون دختر زیر هجده سال ازدواج می‌کنند. پدیده‌ای که به گفته‌ سازمان ملل متحد، تا ریشه‌کن شدن، ۳۰۰ سال زمان لازم دارد. مگا موهن، از بخش جهانی بی‌بی‌سی در چهارچوب برنامه ۱۰۰ زن امسال برای گفت و گو با سه تن از برجسته‌ترین فعالان حقوق زنان، میشل اوباما، امل کلونی و ملیندا فرنچ گیتس به مالاوی رفته است. او آنها را در اولین سفرشان به این کشور که در آن ۴۲ درصد دختران زیر هجده سال ازدواج می‌کنند، همراهی کرده و با آنها در مورد دیده‌ها و یافته‌هایشان صحبت کرده است. او از آنها پرسیده، آیا می‌توان این وضعیت را برای نسل‌های بعد تغییر داد؟

محمداسماعیل خان، از رهبران ارشد ضد طالبان و از مسئولان دولت پیشین افغانستان که اخیرا برای شرکت در کتفرانس امنیتی هرات به دوشنبه، پایتخت تاجیکستان سفركرده بود، پس از دو و نیم سال سکوت هشدار داده که اگر مذاکرات با طالبان نتیجه ندهد، او مجبور است به صف جنگ بپیوندد و افغانستان را از آنچه شر طالبان خوانده نجات دهد: " این فضای اختناق را هر کسی قبول نمی‌کند. روزی طالبان با یک حالتی روبرو می‌شود که نمی‌تواند همه مردم افغانستان را بکشد". این رهبر پیشین جهادی همچنین رعایت حقوق زنان را یکی از شروط مهم مذاکره با طالبان می‌شمارد: " این یک اصل است در مذاکره که نمی‌توانیم نیم نفوس افغانستان را از حقوقشان محروم کنیم. در حقیقت یک نظام با ثبات بوجود نمی‌آید". اسماعیل‌خان در یک گفت و گوی ویژه با ضیا شهریار از بی بی سی.

احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان، درحاشیه نشست مخالفان طالبان در وین اتریش، هم در سخنرانی خود در آن نشست و هم در یک گفت و گوی ویژه با ضیا شهریار در حاشیه نشست، سازمان ملل را به دلیل میزبانی از طالبان در دوحه که مخالفان در آن حضور نداشتند محکوم کرد : «این ناکامی جامعه جهانی و عدم مسئولیت‌پذیریشان را در قبال مردم افغانستان نشان می‌دهد. این ناکامی مخالفین نیست». این شناخته‌شده‌ترین مخالف حکومت طالبان که رهبری مبارزات علیه آنها را رهبری و فعلا در خارج از افغانستان زندگی می‌کند، احتمال به رسمیت شناخته شدن طالبان توسط روسیه و ایران را مسئله داخلی و در چهارچوب منافع آن کشورها می‌داند با این باور که آن نمی‌تواند مبارزات آن جبهه را تحت تاثیر قرار دهد، با این حال او معتفد است، رابطه افغانستان و ایران فراتر از تنها روابط سیاسی و دیپلماتیک است: «روابط مردم افغانستان با مردم ایران و دولت ایران و کشور ایران یک عمق استراتژیک و یک عمق تاریخی و ارزشی دارد... تنها یک رابطه دولت-دولت بین دو کشور امکان‌پذیر نیست». احمد مسعود مهمان برنامه گفت و گوی ویژه این هفته است.

مصطفی برغوثی، دبیر کل جنبش ابتکار ملی فلسطین و یکی از سیاستمداران میانه‌روی فلسطینی است. او که عضو مجلس قانون گذاری دولت خودگردان فلسطین بوده، در یک گفت و گوی ویژه با فرناز قاضی‌زاده می‌گوید که همه عمرش طرفدار مقاومت خشونت‌پرهیز در مقابل اسرائیل بوده اما «این به این معنا نیست که فلسطینی‌ها تا زمانی که قوانین بشردوستانه بین‌المللی را رعایت کنند، حق مقاومت به هر شکلی را که می‌خواهند، نداشته باشند». این پزشک فلسطینی که عمری را در سیاست گذرانده، اتفاقات ۷ اکتبر که منجر به یک جنگ خانمانسوز شد را اتفاقی نمی‌بیند:‌ «عملیات هفت اکتبر، در خلا اتفاق نیفتاد. نتیجه 56 سال اشغال نظامی ما توسط اسرائیل بود که طولانی‌ترین اشغالگری در تاریخ معاصر است». مصطفی برغوثی مهمان این گفت و گوی ویژه است.

سپیده صفاریان، که بیش از دو دهه در ایران معلم و مدیر مدرسه بوده، پس از آنکه در دوره جنبش مهسا،در یک پیام ویدیویی از ماموران ضد شورش خواست به دانش آموزان او که معترض بودند، شلیک نکنند، پروانه مدرسه غیر انتفاعی او، آرتینا در سنندج لغو و مدرسه او بسته شد. او که حالا در سوئد زندگی می کند دریک گفتگوی ویژه با ژیار گل می‌گوید: «در نامه لغو مجوز نوشته بودند که من به این دلیل که مشوق دیگران به اعتصابات و اعتراضات بودم، مجوز مدرسه‌ام باطل شد». این فرهنگی با سابقه در ادامه همچنین درباره نقش معلمان در اعتراضات اخیر، تشکل‌های صنفی آنان، حقوق و مزایای فرهنگیان و همینطور میزان کارآمدی سیستم آموزشی توضیح می‌دهد و می‌گوید بجز آن همچنان نگران تاثیر شرایط اقتصادی بر وضعیت دانش‌آموزان است:‌ «با تحریم‌ها و تورم می‌دیدم که حتی نوع خوراکی‌های بچه‌ها تغییر کرده». سپیده صفاریان مهمان این گفت و گوی ویژه است.

بعد از بیست سال حضور پر رنگ نیروهای بین‌المللی در افغانستان، این کشور بیش از دو سال است که از نظر سیاسی دوباره سر جای اولش برگشته و مردم افغانستان، بخصوص زنان با مشکلات فراوان اجتماعی و اقتصادی روبرو شده‌اند. نادر نادری، مذاکره‌کننده ارشد دولت پیشین افغانستان که در آخرین روز های عمر نظام جمهوری با طالبان در دوحه قطر سرگرم مذاکرات بود، در گفت و گو با داود قاری‌زاده می‌گوید اشتباه از همان آغاز و در کنفرانس بن در سال ۲۰۰۱ شروع شد: « در کنفرانس بن از حضور نماینده طالبان با کوته‌بینی شرکای بین‌المللی افغانستان جلوگیری شده بود تا آنها را از یک گروه نظامی به یک گروه سیاسی تعدیل بکند...و مدغم بشوند به یک افغانستان جدید». این مذاکره‌کننده برجسته پیشین افغانستان که به نظر می رسد امید و ایمان خود را به قشر سیاسی پیشین از دست داده، راه حل را در حرکت نسل نو کشورش و دادخواهی آنها در کوچه و خیابان می‌جوید: «به این امید هستم که نسل نوی افغانستان، اکثر مردم افغانستان، قهرمان‌هایی که در داخل کشور هستند، آنها هستند که مایه امید شده می‌توانند». گفت و گوی ویژه این هفته با نادر نادری.

گلوریا استاینم، نویسنده و از بنیان‌گذاران «اتحاد کنش زنان» آمریکا، پس از دهه‌ها کنشگری در گفت و گو با فرانک عمیدی از بخش جهانی بی بی سی می‌گوید، اگرچه در این مدت در زمینه دستیابی زنان به حقوق‌شان پیشرفت‌هایی صورت گرفته، اما این هنوز کافی نیست: « روشن‌ترین و ساده‌ترین تغییر این هست که بتوانیم در مورد ظاهر خودمان تصمیم بگیریم...همه چیزهایی که مربوط به جسم ماست. مشکل از همین جا شروع میشود. چون تصادفا ما صاحب رحِم هستیم و میل به کنترل رحِم زن‌ها در نظام‌های خودکامه بسیار محوری‌ست». این چهره‌ شاخص جنبش زنان دهه‌ هفتاد میلادی آمریکا اما می‌گوید به این نکته واقف است که او و همفکرانش نمی‌توانند سخنگوی همه زنان دنیا باشند: «ما نمی‌توانیم از جانب زنان کشورهای دیگر‌ که تجربیات متفاوتی دارند حرف بزنیم». گفت و گوی گلوریا استاینم با فرانک عمیدی در چهارچوب برنامه صد زن بی بی سی.

پویا عالی‌مقام، استاد دانشگاه در آمریکا و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران که ده سال پس از جنبش سبز نتیجه تحقیقاتش در مورد اعتراضات سال ۱۳۸۸ ایران را منتشر کرده، در گفت و گو با فرناز قاضی‌زاده می‌گوید: جنبش سبز، جنبش انقلابی بود ، نه جنبش اصلاحی. به گفته او، آن حرکت اصلاحی پس از شکست برای تغییر نتیجه انتخابات، موجودیت کل نظام را هدف گرفت:‌« آنها دیگر نمی‌خواستند نتیجه انتخابات را عوض کنند، بلکه می‌خواستند کل سیستمی که این انتخابات را تایید کرده، پایین بیاورند». این استاد تاریخ و روابط بین الملل باور دارد که آن حرکت‌ اعتراضی که کلیت زیربنای ایدئولوژیک و منابع مشروعیت نظام جمهوری اسلامی را به چالش کشید، تا امروز ادامه دارد: «هراعتراضی که از سال ۸۸ به بعد اتفاق افتاده، پرچمی را برداشته که جنبش سبز به زمین گذاشت. دیگر مربوط به یک مشکل خاص نیست، درباره پایین آوردن کل نظام یا یک تغییر انقلابی و جدی در کل سیستم است. جنبش مهسا هم برای حجاب شروع شد اما خیلی بیشتر از مسئله حجاب بود». گفت و گوی ویژه این هفته با پویا عالی‌مقام.

رینا ساوایاما که متولد ژاپن است و از پنج سالگی در بریتانیا زندگی می‌کند، امروز در این کشور به عنوان یک چهره کوئیر موسیقی پاپ تحسین شده و شهرت دارد. این خواننده و ترانه‌سرای دو ملیتی که از سال ۲۰۱۷ با سبک و سیاق خاص خود وارد دنیای موسیقی شد، می‌گوید ارزش‌های فرهنگی هر دو کشور ژاپن و بریتانیا را در خود دارد که گاهی با هم سازگار نیستند: «من گرچه خودمو فردی کاملا لندنی می‌دونم، ژاپن رو هم وطنم به حساب میارم؛ اغلب احساس می‌کنم که می‌تونم فرهنگ غرب رو کاملا بی‌طرفانه ببینم و می‌دونید بخش زیادی از موسیقی من به چیزهایی می‌پردازه که به نظر من ناروا هستند اما در فرهنگ غربی خیلی عادی محسوب می‌شند». مگا موهَن از بخش جهانی بی بی سی با این خواننده و ترانه‌سرا در چهارچوب برنامه ۱۰۰ زن بی بی سی به گفت و گو نشسته است.

خاخام خنان شلیتزینگر که متولد نیویورک و بیش ازسی سال است در شهرک یهودی نشین الون شوت، در سرزمینهای اشغالی کرانه باختری رود اردن زندگی می‌کند، باور دارد که اسرائیلی‌ها و حکومت اسرائیل حقوق فلسطینی‌ها را بشدت زیر پا گذاشته‌اند: «ما به خانه برگشتیم، به خاک اسرائیل، ...و توجه نکردیم که افراد دیگری در منطقه‌ای که ما خاک خود می‌دانیم، زندگی می‌کنند. ما اقدامات وحشتناکی علیه فلسطینی‌ها کردیم. آنها را ندیدیم و به رسمیت نشناختیم». این روحانی یهودی فعال صلح که به منظور رسیدن به راه حلی بدون خشونت با کمک هم‌فکرانش سازمان «روتز» (ریشه‌ها) را بنیان گذاشته در یک گفت و گوی ویژه با ژیار گل می‌گوید: «من و سازمان ریشه‌ها معتقدیم که ریشه اصلی این درگیری بر سر هویت است. تنها درباره زمین و اشغالگری نیست». این روحانی یهودی باور دارد که او و دوستانش برای این مسئله راه حلی دارند: «نام جنبش سیاسی که من درباره‌اش حرف می‌زنم، زمینی برای همه است و نام برنامه‌اش دو کشور و یک وطن است». گفت و گوی ویژه این هفته با خاخام خنان شلیتزینگر.

هدی کتان از شناخته‌شده‌ترین نام‌ها در دنیای محصولات آرایشی‌ و مالک شرکتی است که بیش از یک میلیارد دلار ارزش دارد. این سلبریتی دنیای مجازی که اصالتا عراقی است ولی در آمریکا بزرگ شده، از برداشت‌های گوناگون از زیبایی می گوید: «حتی در فرهنگ عرب هم گاهی داشتن پوست روشن امتیاز محسوب می‌شود. پوست من برنزه است؛ نه تیره است و نه روشن و من همیشه بهش می‌بالیدم. اما در بچگی با این موضوع مشکل داشتم». این زن شرقی که هم در بیزنس و هم در شبکه‌های اجتماعی موفق است باور دارد که سخت‌گیری به زن‌ها حالا به شبکه‌های اجتماعی منتقل شده است:‌« به عقیده من جامعه همیشه با زن‌ها سختگیر بوده و حالا با وجود شبکه‌های اجتماعی این انتظارات غیرمنصفانه است» و ادامه می‌دهد:‌ «من مدام این پیام رو دریافت می‌کنم که تو چه می‌کنی که زندگیت این قدر کامله؟ و بهشون می‌گم من تا پیش از اون که عکس بگیرید داشتم از پا می‌افتادم». گفت و گوی نوران سلام با هدی کتان در چهارچوب برنامه ۱۰۰ زن الهام‌بخش در بی بی سی فارسی.

رنگین دادفر سپنتا، وزیر خارجه و از مشاوران نزدیک حامد کرزی،‌ رئیس جمهوری سابق افغانستان که از مبلغان دمکراسی به شمار می‌رود، باور دارد که اگرچه رژیم سابق برای ایجاد یک جامعه دمکراتیک شکست خورد، اما مسئول این شکست تنها مقامات حکومتی نبودند:‌ «من به این نظر رسیدم که دمکراسی، دولت قانون و آزادی عمدتا باید از درون یک ملت بیرون بیاید» و ادامه می‌دهد با وجود همه مشکلات و فساد در کشور «دستاوردهای رژیم گذشته در تاریخ افغانستان بی‌نظیر بود». این استاد علوم سیاسی که پس از ورود به قدرت مورد انتقاد قرار داشته و حالا در صف مخالفان طالبان قرار دارد، می‌گوید «خواهان یک مبارزه سیاسی، مدنی و صلح‌آمیز در افغانستان» است، در عین حال او از گروه موسوم به جبهه مقاومت ملی افغانستان حمایت می کند و به آنها مشاوره می دهد. ضیا شهریار در مورد گذشته، حال و آینده افعانستان و همچنین در مورد خود این چهره‌ روشنفکری دهه‌های گذشته، با رنگین دادفر سپنتا به گفت و گو نشسته است.

مسعود مصاحب، بازرگان و دبیر کل سابق انجمن دوستی اتریش و ایران یکی از زندانیان دو تابعیتی است، که با اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی زندانی در اروپا، مبادله شد. اسدالله اسدی، به خاطر ارتکاب اعمال تروریستی و تلاش برای بمب گذاری در اروپا زندانی شده بود. این بازرگان ایرانی-اتریشی می‌گوید طی سفری که به همراه یک هیات اتریشی برای ایجاد یک مرکز مدرن یون درمانی سرطان به تهران رفته بود، با اتهام جاسوسی برای آلمان و اسرائیل و فروختن اطلاعات نظامی، بازداشت و زندانی شد. آقای مصاحب می گوید برای پذیرش این اتهامات شکنجه شده اما در واقع بازجوها خواسته دیگری از او داشتند: «وکیل تسخیری به من گفت: تو به دوستانت در اتریش زنگ بزن و بگو اسدی را آزاد کنند، یک هفته بعد تو هم آزاد می‌شوی». مسعود مصاحب در این گفت و گوی ویژه با فرزاد صیفی‌کاران از ناگفته‌های دوران بازداشت خود می‌گوید.

عنایت فانی، از سردبیران پیشین رادیو و تلویزیون بی بی سی و مجری سابق برنامه به عبارت دیگر و صفحه۲ می‌گوید که شیوه خبررسانی بی بی سی فارسی در طی بیش از هشت دهه فعالیتش تغییر کرده: « بی بی سی برای سال‌های طولانی می‌شود گفت که یک بنگاه خبری دارالترجمه بود...از سالهای ۹۰ (میلادی) آن را به یک موسسه تولید خبرو گزارش‌نویسی تبدیل و مصاحبه‌های خیلی بیشتری هم می‌کردند». این فعال رسانه‌ای باسابقه، با نگاه به انتقادها در مورد شیوه خبررسانی بی بی سی فارسی، آن را مطابق خط مشی کلی آن رسانه می‌بیند که عدم جانبداری در خبررسانی را سر مشق خود قرار داده، اما می‌گوید:‌ « تا آن جایی که به حقوق بشر و دمکراسی مربوط می‌شود، بی بی سی بی‌طرف نیست. اما وقتی یک اتفاقی می‌افتد که دو جنبه دارد، بی بی سی نمی‌تواند یک طرف آن را عمده کند و به طرف دیگر بی‌اعتنا باشد... باید توازن هم برقرار باشد». فرناز قاضی‌زاده به مناسبت پانزدهمین سالگرد ایجاد تلویزیون بی بی سی فارسی در مورد خط مشی بی بی سی، تغییر و تحولات آن و در مورد کار و زندگی عنایت فانی با او به گفت و گو نشسته است.

رستم میرلاشاری، خواننده و موسیقیدان بلوچ یکی از پرچمداران موسیقی بلوچستان ایران، بویژه در اروپاست. او که به گفته خودش توانسته موسیقی بلوچی را در دانشگاه استکهلم سوئد بعنوان رشته‌ای آکادمیک تعریف، و در همان رشته تحصیل کند، در یک گفت و گوی ویژه با سیامک محیط‌زاده می‌گوید بسیاری از جوانان بلوچ دریافته‌اند که برای ارتباط بهتر با جهان امروز باید موسیقی محلی خود را بیاموزند : «آنها مجبور شده‌اند بقول بلوچ‌ها «پت و لوت» (به معنای جستجو در زبان بلوچی) بکنند، جستجو بکنند و ببینند که این گنجینه‌ای که به اسم موسیقی بلوچی هست، از توش امکاناتی را در آورند برای توضیح در جهان معاصر». این موسیقیدان بلوچ خود نیز در همین راستا اخیرا در پروژه‌ای با نام شوهاز تلاشی متفاوت را برای ارتباط هنرمند در تبعید با جامعه میزبانش، بین دانش‌آموزان ۶ تا ۱۲ ساله سوئدی به نمایش می‌گذارد. گنجیه کمتر شناخته‌شده موسیقی بلوچی در گفت و گو با رستم میرلاشاری در این گفت و گوی ویژه.